Gạo Việt Nam "miễn nhiễm" dịch COVID-19
Gạo có lẽ là một trong số ít mặt hàng không bị tác động nhiều bởi dịch COVID-19 khi cả giá trị và sản lượng xuất khẩu đều tăng đáng kể so với cùng kì năm 2019.
Cụ thể số liệu của Tổng cục Thống kê cho biết trong tháng 2/2020, kim ngạch xuất khẩu gạo của Việt Nam đạt 372 triệu USD, tăng 20,5% về giá trị và lượng tăng 15% so với cùng kì năm ngoái.
Tính chung trong 2 tháng đầu năm 2020 đạt 900.000 tấn, giá trị kim ngạch 410 triệu USD, tăng 27% về lượng và 32% về giá trị. Điều này được xem có ý nghĩa đặc biệt trong bối cảnh nhiều loại nông sản xuất khẩu bị sụt giảm do hạn chế giao thương với thị trường Trung Quốc do dịch COVID-19.
Philippines đứng vị trí thứ nhất về thị trường xuất khẩu gạo của Việt Nam với 31% thị phần. Nhiều thị trường có giá trị xuất khẩu gạo tăng mạnh là Mozambique, Angola…
Đáng chú ý giá gạo xuất khẩu của Việt Nam trên thị trường đang có xu hướng liên tục tăng cao, gạo IR 50404 loại 5% tấm tăng từ 30 - 40 USD/tấn, đạt 380 USD/tấn, cao nhất từ tháng 12/2018 đến nay. Giá gạo xuất khẩu tăng kéo giá lúa trong nước cũng tăng theo, hỗ trợ tốt cho người nông dân.
Hiện các doanh nghiệp trong vùng ĐBSCL mua lúa ướt tại ruộng với giá dao động 4.400-5.400 đồng/kg, cao hơn đầu vụ 300-500 đồng/kg; chỉ có giống lúa IR50404 tiêu thụ thị trường nội địa là giá thấp, khoảng 4.400 đồng/kg. Trong đó, giá lúa hạt dài cao hơn lúa thường 300 - 800 đồng/kg.
Giá lúa thu mua tại kho của doanh nghiệp là 5.400 - 6.400 đồng/kg, cao hơn mức bán lúa tươi tại ruộng của nông dân bình quân 1.000 đồng/kg. Nhiều thương lái, doanh nghiệp đã đến tận ruộng của nông dân đặt cọc và kí hợp đồng bao tiêu lúa dài với giá 5.000 - 5.200 đồng/kg.
Phó Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam, ông Đỗ Hà Nam cho hay dịch bệnh do virus corona bùng phát tại Trung Quốc không ảnh hưởng tới hoạt động xuất khẩu gạo Việt Nam sang thị trường lớn nhất thế giới này.
Nhu cầu thế giới dự báo tăng trong năm 2020
Trong văn bản báo cáo Thủ tướng về kết quả xuất khẩu gạo năm 2019 và định hướng năm 2020, Bộ Công Thương cho biết, năm 2020, xuất khẩu gạo đối mặt với diễn biến khó lường, đa chiều của các yếu tố thị trường, tình hình dịch bệnh, thiên tai.
Về khó khăn, thị trường toàn cầu chưa có dấu hiệu khởi sắc do dịch bệnh tại Trung Quốc lan rộng. Diễn biến của dịch COVID-19 là nguyên nhân tác động đến khả năng xuất khẩu gạo và khả năng, nhu cầu, thời điểm nhập khẩu gạo của Trung Quốc trong năm 2020.
Nhu cầu từ Trung Quốc trong cả nhập khẩu và xuất khẩu sẽ tác động đến giá cả thị trường thế giới cũng như giá cả trong nước.
Mặc dù Trung Quốc luôn duy trì một lượng gạo tồn kho những trong bối cảnh dịch bệnh, việc trồng, sản xuất tại nước này có thể sẽ chịu tác động. Trung Quốc vẫn có nhu cầu nhập khẩu nhằm duy trì ổn định an ninh lương thực trong nước. Do vậy, thời điểm Trung Quốc tiến hành nhập khẩu gạo sẽ tác động đến tình hình giá cả trong nước cũng như thị trường quốc tế.
Bên cạnh đó, do lo ngại dịch bệnh COVID-19, nhiều hãng tàu không nhận đơn vận chuyển và nhiều giao dịch đều được yêu cầu chuyển cảng nhận hàng. Điều này sẽ làm phát sinh chi phí vận chuyển.
Trong khi đó, thị trường Philippines lại tăng cường kiểm soát nhập khẩu thông qua động thái tiến hành “đánh giá lại Hệ thống quản lí an toàn thực phẩm đối với gạo xay xát nhập khẩu vào Philippines” và cử đoàn đành giá làm việc tại Việt Nam sẽ tạo ra không ít tác động đến tâm lí của thị trường gạo Việt Nam khi Philippines là thị trường truyền thống, hàng năm có nhu cầu nhập khẩu lớn từ Việt Nam.
"Việc tiếp cận nguồn vốn để sản xuất, kinh doanh của các thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo còn hạn chế do tính rủi ro cao của ngành nông nghiệp, đặc biệt trong bối cảnh dịch bệnh, biến động khó lường của thị trường và không có trước hợp đồng xuất khẩu gạo.
Điều này đang gây khó khăn cho các doanh nghiệp trong việc thu mua thóc, gạo cho người nông dân cũng như tái cơ cấu hoạt động nhằm thích ứng với những biến đổi của thị trường", báo cáo của Bộ Công Thương thông tin.
Tuy nhiên, dự báo, thương mại gạo toàn cầu năm 2020 là 46,0 triệu tấn, tăng 2% so với dự báo năm 2019; nhập khẩu gạo sẽ gia tăng tại Philippines, châu Phi cận Sahara và Indonesia. Trong khi đó, sản lượng gạo của Thái Lan giảm so với mọi năm do hạn hán là một trong những nguyên nhân khiến cho giá gạo của Thái Lan luôn giữ ở mức cao trong thời gian qua.
Bộ Công Thương cho rằng đây sẽ là cơ hội để doanh nghiệp Việt tận dụng, cạnh tranh về giá tại các thị trường, nhất là một số thị trường gạo trung chuyển lớn như Singapore, Hong Kong.
Ngoài ra khu vực thị trường châu Phi có thể giảm nhu cầu với gạo Trung Quốc do lo ngại sự lây lan của dịch bênh. Cùng với việc giá gạo của Thái Lan đang ở mức cao đây có thể là cơ hội để gạo Việt Nam tiếp tục thâm nhập, mở rộng thị phần tại thị trường này.
Đó là chưa kể, Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) sẽ có hiệu lực vào tháng 7/2020, việc tận dụng hạn ngạch 80.000 tấn gạo/năm mà EU dành cho Việt Nam sẽ là cơ hội tốt để Việt Nam thu hẹp bất lợi trong cạnh tranh và mở rộng thị trường gạo cao cấp này.
Theo dõi sát tình hình sản xuất, đa dạng thị trường xuất khẩu
Chia sẻ về vấn đề này, ông Đỗ Hà Nam, Phó chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam cho rằng khi doanh nghiệp quyết định mở rộng thị trường phải bán cái thị trường cần, chứ không phải bán cái doanh nghiệp có.
"Lâu nay, chúng ta vào thị trường Trung Quốc là bán cái mình có nên thường xuyên bị ép giá. Trong khi đó, nếu doanh nghiệp bán cái thị trường cần thì chỉ cần sản xuất những sản phẩm mà thị trường đó có nhu cầu và đặt hàng, còn doanh nghiệp thì khuyến khích người sản xuất đầu tư vùng nguyên liệu sản phẩm đó, hay chế biến theo tiêu chuẩn của sản phẩm đó".
Bên cạnh sự nổ lực của doanh nghiệp, để kịp thời ứng phó với những tác động của dịch COVID-19 trong thời gian tới và thúc đẩy xuất khẩu gạo, đảm bảo sự ổn định của thị trường nội địa, Bộ Công Thương kiến nghị Thủ tướng giao Bộ NN&PTNT theo dõi, thống kê sát thực về tình hình sản xuất, cơ cấu, sản lượng, nguồn thóc, gạo hàng hóa theo từng chủng loại, từng mùa vụ trong năm và thường xuyên cập nhật với Bộ Công Thương, Hiệp hội Lương thực Việt Nam và UBND các tỉnh để định hướng sản xuất, cân đối nguồn thóc, gạo hàng hóa xuất khẩu.
Đồng thời tiếp tục theo dõi sát tình hình giá nội địa, tồn kho lúa hàng hóa để kịp thời ứng phó khi có tình hình mới..
Với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chỉ đạo các tổ chức tín dụng chủ động cân đối nguồn vốn đáp ứng kịp thời nhu cầu vay vốn của thương nhân đầu tư xây dựng kho chứa, cơ sở xay, xát, chế biến thóc, gạo, cơ sở sấy thóc tại vùng nguyên liệu; thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo xây dựng vùng nguyên liệu; người sản xuất lúa trong vùng nguyên liệu, người sản xuất lúa có liên kết sản xuất, tiêu thụ thóc, gạo với thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo, tạo điều kiện giải ngân để thương nhân thu mua cho người dân.
Ngoài ra Bộ Công Thương sẽ tiếp tục theo dõi diến biến tình hình thị trường, nhu cầu nhập khẩu của các thị trường trường, tăng cường tìm kiếm, mở rộng thị trường, thực hiện chương trình xúc tiến thương mại đối với mặt hàng gạo tại các thị trường có khả năng chuyển đổi, trong đó chú trọng các thị trường mới, tiềm năng như châu Phi, Trung Mỹ…
Nguồn: https://vietnambiz.vn/
